Reflecteren

De laatste stap in de onderzoekscyclus is het terugkijken op de opdracht, van de keuze van het probleem, via het onderzoeksontwerp, het beantwoorden van de deelvragen, het uitvoeren van de analyse en het trekken van de conclusies tot en met het ontwerp- en schrijfproces.

Zeker voor een student is het belangrijk om aan te geven welke onderdelen goed gingen en waar het beter kan en vooral wat je er aan kunt doen om te zorgen dat het een volgende keer beter verloopt.

Bij de reflectie zijn vooral de verschillen tussen de onderzoeksplanning en de uiteindelijke uitvoering interessant.

• Waar week de werkelijkheid af van de planning en hoe kon dat gebeuren?
• Moet je in het vervolg beter plannen, of je beter aan de planning houden?
• Welke lessen heb je geleerd en hoe ga je die kennis gebruiken?
• Welke aspecten van de opdracht heb je nog niet helemaal in de vingers en wat ga je doen om daar meer vaardigheid in te krijgen?
• Was je voldoende initiatiefrijk, of heb je een afwachtende houding aangenomen?
• Was je flexibel genoeg om te kunnen omgaan met veranderende omstandigheden tijdens de opdracht?
• Was je professioneel genoeg en heb je voldoende respect tegenover anderen betoond?
• Wat wilde je bereiken met de opdracht en in hoeverre ben je daarin geslaagd?
• Wat vindt de opdrachtgever van het resultaat en de manier waarop dat tot stand is gekomen?
• Gaat de opdrachtgever jouw aanbevelingen uitvoeren?

De scriptie is een weergave van de opdracht, met daarin gestructureerd de vraag, de onderzoeksmethode, de resultaten, de conclusies, het ontwerp met de onderbouwing, de aanbevelingen en het implementatieplan. In deze scriptie beschrijf je niet wat je allemaal is overkomen tijdens de planning en uitvoering van de opdracht. Toch is dat laatste interessant en daarvoor is het reflectieverslag de juiste plek.

Het komt vaak voor dat het oorspronkelijke plan moet worden aangepast als gevolg van voortschrijdend inzicht en die verandering moet op een methodische en acceptabele manier worden verwerkt in de opdracht in overleg met de beide opdrachtgevers, opleiding en bedrijf. In het reflectieverslag kun je laten zien hoe je dat hebt aangepakt. Het is belangrijk om te laten zien dat je daar op een professionele manier mee om bent gegaan.